Skills in performance in Boxing !!!
Πολλές φορές χρησιμοποιούμε ορισμούς, εκφράσεις για να περιγράψουμε σύνθετες προσπάθειες αθλητών προκειμένου να πετύχουν το στόχο τους όπως ικανότητες, επιδεξιότητες, ταλέντο, δυναμική κ.λ.π. Κάθε μια από αυτές τις λέξεις αντιπροσωπεύει και ένα κομμάτι ή ένα σύνολο μέσα στην προσπάθεια αυτή. Για παράδειγμα λέμε για έναν αθλητή που σηκώνει βάρη (αρσιβαρίστα) ή ένα δρομέα αποστάσεων ότι έχουν ικανότητες. Τι σημαίνει όμως ικανότητα;
Πολλοί επιστήμονες και μελετητές χρησιμοποιούν γενικά την έννοια της ικανότητας σαν μια γενετικά καθορισμένη ιδιαιτερότητα ενός ατόμου να εκτελεί μια σειρά δραστηριοτήτων με επιτυχία. Αυτές οι ικανότητες θεωρούνται σταθερές και δεν αλλάζουν με την προπόνηση ή την απόκτηση εμπειρίας. Τέτοιες ικανότητες μπορεί να είναι: Οπτικο-ακουστική οξύτητα, μνήμη μεγάλης διάρκειας, αντίληψη-ταχύτητα αποφάσεων, ταχύτητα αντίδρασης σε κάποιο ερέθισμα, λεπτές επιδέξιες κινήσεις ή κινήσεις που απαιτούν μεγάλη δύναμη και ισχύ όπως στην περίπτωση με τον αρσιβαρίστα και μεγάλη αντοχή σ’ αυτή του δρομέα. Βέβαια κάποιος μπορεί να πει ότι τόσο ο αρσιβαρίστας όσο και ο δρομέας μπορούν να κτίσουν τη δύναμη και την αντοχή τους αντίστοιχα, με την προπόνηση. Σωστό! Αλλά και αυτό που δε διαφοροποιείται με την προπόνηση και την εμπειρία είναι οι γενετικοί παράγοντες (πνευματικοί-σωματικοί) οι οποίοι θεωρούνται τα βασικά εργαλεία για το είδος των δραστηριοτήτων. Έτσι ο “γεννημένος” αθλητής για βάρη (αρσιβαρίστας) δε θα μπορέσει ποτέ να γίνει κορυφαίος δρομέας όσο και αν προσπαθήσει και αντίστροφα.
Οι ικανότητες κατά αυτό τον τρόπο κάλλιστα μπορεί να θεωρηθούν “υπαίτης” για τα όρια ανάπτυξης της απόδοσης. Δεν είναι όμως πάντα έτσι. “Δε θα καταφέρω ποτέ να γίνω κορυφαίος πυγμάχος για δεν έχω βαρύ κτύπημα”, ή “δεν έχω αντοχή” ή δεν έχω εκρηκτική δύναμη… και πάει λέγοντας.
Είναι χρήσιμο να ξεκαθαρίσουμε τη διαφορά της ικανότητας από την επιδεξιότητα. Η επιδεξιότητα καθορίζεται από μια σειρά ικανοτήτων που τη στηρίζουν προκειμένου να επιτευχθεί επιτυχώς ο στόχος. Έτσι, σίγουρα μπορεί να μην έχω το βαρύ χτύπημα ή την αντοχή ή την έκρηξη αλλά έχω αναπτύξει την ικανότητα να προβλέπω τον αντίπαλο μου, να τον οδηγό σε λάθη, σε εκνευρισμό, σε κούραση και τελικά στην ήττα μολονότι είναι ψηλότερος, δυνατότερος και ανθεκτικότερος στα χτυπήματα.
Οι επιδεξιότητες εξελίσσονται με την εξάσκηση και την εμπειρία, είναι αμέτρητες σε αριθμό και εξαρτώνται από μερικές ικανότητες σε αντίθεση με τις ικανότητες που είναι τα γενετικά εργαλεία (πάνω-κάτω 50 σε αριθμό) και υποστηρίζουν αμέτρητες και διαφορετικές επιδεξιότητες. “Είμαι επιδέξιος όχι γιατί έχω τα τέλεια σωματικά και πνευματικά προσόντα (ικανότητες) αλλά επειδή καταφέρνω να τα αξοποιήσω με την εξάσκηση, δημιουργώντας την κατάλληλη χημεία, ικανή μελλοντικά να αλλάξει ακόμα και τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιώ τις ικανότητες αυτές.”
Boxing: Η πιο δύσκολη επιδεξιότητα
Οι επιδεξιότητες ταξινομούνται σε κλειστές και ανοιχτές. Κλειστές καλούνται αυτές που ο χώρος κίνησης είναι ένα καλά γνωστό περιβάλλον (όπως συμβαίνει στην κολύμβηση, στο στίβο (ταχύτητες-δρόμοι), γυμναστική, σκοποβολή, κλπ), όπου είναι προβλεπόμενο και αμετάβλητο. Ανοιχτές δεξιότητες το περιβάλλον είναι άγνωστο και απρόβλεπτο (όπως στην πάλη, Boxing, Martial arts γενικότερα, ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση, αγώνες ταχύτητας κλπ).
Ο καθορισμός αυτός ανοίγει σημαντικά κεφάλαια στο πως πρέπει να μαθαίνονται οι διάφορες τεχνικές (να αποτυπώνει ο αθλητής έτοιμα κινητικά προγράμματα) για να ανταπεξέρχεται στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Έτσι π.χ. σε μια κλειστή επιδεξιότητα όπως η κολύμβηση ή η άρση βαρών τα κινητικά προγράμματα ((τεχνικές) με κυκλική μορφή (κολύμβηση) ή άκυκλη (άρση βαρών)) είναι συγκεκριμένα, χωρίς απαίτηση χρόνου αντίδρασης, πρόβλεψης και λήψης αποφάσεων για την εκτέλεση τους.
Σε μια ανοικτή δραστηριότητα όπως η πυγμαχία,
η καλαθοσφαίριση κ.α. τα κινητικά προγράμματα είναι πολλά σε αριθμό για να μπορούν να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επιλογών στο αγώνα. Έτσι ένας πυγμάχος π.χ. καλείται να “αυτοματοποιεί” την εκμάθηση των τεχνικών προκειμένου να μην ψάχνει να τις βρει τη στιγμή του αγώνα. Όλη του η συγκέντρωση βρίσκεται στις πληροφορίες που λαμβάνει από το άγνωστο περιβάλλον που του καθορίζει ο αντίπαλος του. Έτσι πρέπει να λαμβάνει γρήγορες αποφάσεις σε ελάχιστο χρονικό διάστημα με τις σωστές αμυντικές ή επιθετικές τεχνικές ενέργειες.
Η πυγμαχία κατέχει από τις υψηλότερες θέσεις πολυπλοκότητας
στην κατάταξη των αγωνισμάτων σε θέματα στρατηγικής, λήψης αποφάσεων μαζί με το σκάκι και το μπριτζ. Είναι μακράν πρώτο στο να διαχειρίζεται όλες τις παραμέτρους της φυσικής κατάστασης – δύναμη, ταχύτητα, ευλυγισία σε συνεργασία με ταχύτατες διεργασίες λήψης αποφάσεων, ελάχιστο χρόνο αντίδρασης, οπτικο-ακουστική οξύτητα, καλά μαθήμενες τεχνικές επιδεξιότητας και όλα αυτά σε ελάχιστο χώρο με την κατάλληλη ψυχολογική ετοιμότητα.
