Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη υπερβάσεις. Επιτεύγματα που
κάποτε φάνταζαν αδύνατα, ηρωικές πράξεις και επαναστάσεις απέναντι σε ό,τι
ο άνθρωπος ένιωσε την ανάγκη να ξεπεράσει, να αλλάξει ή ακόμα και να
«θανατώσει», ώστε να δημιουργηθεί χώρος για το νέο. Κάθε υπέρβαση του
σήμερα γίνεται η καθημερινότητα του αύριο. Έτσι, οι νεότερες γενιές
απολαμβάνουν τις θυσίες του παρελθόντος, χωρίς πάντα να αναλογίζονται τον
κόπο και τον μόχθο που χρειάστηκαν για όσα σήμερα θεωρούνται δεδομένα.
Αυτές οι μεγάλες υπερβάσεις, όμως, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Κάθε άνθρωπος, στην καθημερινότητά του, πραγματοποιεί μικρές, αλλά
σημαντικές υπερβάσεις. Η φροντίδα της οικογένειας, η ανατροφή των
παιδιών, η επαγγελματική προσπάθεια – όλα απαιτούν θυσίες και δύναμη.
Πολλοί ονειρεύονται τα παιδιά τους, που είναι η νεότερη εκδοχή τους, να είναι
αναβαθμισμένα σε σχέση με τους ίδιους.
Όμως, επειδή τα προσωπικά όρια είναι συχνά αδιαπέραστα, η κοινωνία
λειτουργεί συλλογικά. Μέσα από την παιδεία, τις τέχνες και τον αθλητισμό,
δημιουργούμε υγιή μοτίβα, η επανάληψη των οποίων διαμορφώνει
συνειδήσεις και παρέχει στους νέους ασφαλείς δρόμους για την εξέλιξή τους.
Ο αθλητισμός, διαχρονικά, έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο σε αυτόν τον
σκοπό. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, φαίνεται πως χάσαμε τη σύνδεση
της αθλητικής δραστηριότητας με την καθημερινότητα και τα αναρίθμητα
οφέλη που προσφέρει.
Η αναζήτηση των ορίων στον αθλητισμό συνδυάζει την ανθρώπινη φιλοδοξία
με την εξερεύνηση του πνεύματος. Δεν αφορά μόνο τη φυσική απόδοση, αλλά
επεκτείνεται στις ψυχικές, συναισθηματικές και ηθικές διαστάσεις. Το αθλητικό
τερέν αποτελεί έναν ασφαλή χώρο, όπου ο άνθρωπος μπορεί να ακονίσει τις
δεξιότητές του, να συνδέσει το σώμα με το πνεύμα και να διαμορφώσει μια
ολοκληρωμένη προσωπικότητα που, από μόνη της, προσφέρει αξία στο
κοινωνικό σύνολο.
Ο αθλητής υψηλού επιπέδου καλείται να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων
του. Να ξεπεράσει την κούραση, τον πόνο, τις αδυναμίες του και να τις
μετατρέψει σε δύναμη. Πρέπει να αξιοποιήσει τα σωματικά του
χαρακτηριστικά στο έπακρο και να βελτιώσει τις σωματικές του αδυναμίες.
Όμως, η φυσική αντοχή από μόνη της δεν αρκεί. Απαιτείται πνευματική
εργασία. Η ψυχική αντοχή είναι συχνά πιο κρίσιμη από τη σωματική δύναμη.
Ο φόβος, η αμφιβολία, οι στιγμές ήττας και απογοήτευσης γίνονται δοκιμασίες
που αποκαλύπτουν την πραγματική ουσία του αθλητή. Στον αθλητισμό, τα
όρια της ψυχής δοκιμάζονται από την πίεση, την απογοήτευση και την ανάγκη
για συνέπεια.
Τα όρια του σώματος γίνονται ξεκάθαρα μόνο μέσα από την πνευματική
καλλιέργεια. Και αντίστοιχα, τα όρια της ψυχής αναδεικνύονται μέσα από την
ηθική της διάσταση. Ο δρόμος προς την επιτυχία φέρνει προκλήσεις –
ακεραιότητα, δικαιοσύνη, ειλικρίνεια. Ο τρόπος που κάποιος κερδίζει ή χάνει
αποκαλύπτει αν παραμένει πιστός στις αρχές του. Η νίκη δεν πρέπει ποτέ να
γίνεται αυτοσκοπός, γιατί τότε χάνεται η ουσία του αθλητισμού. Ο άνθρωπος
μέσα από τον αθλητισμό δεν εργάζεται μόνο για το σώμα του, αλλά για τον
πυρήνα του. Δοκιμάζει τα όριά του, αναμετριέται με τις αντοχές του και
ανεβαίνει πνευματικά, γινόμενος αλτρουιστής ακόμα και στις πιο αντίξοες
συνθήκες.
Η αναζήτηση αυτών των ορίων δεν είναι ποτέ μοναχική. Ο αθλητισμός είναι
κοινωνικός από τη φύση του. Η στήριξη της ομάδας, η σχέση με τους
αντιπάλους, ο σεβασμός προς το κοινό – όλα αποτελούν το πλαίσιο
εφαρμογής των κεκτημένων αρετών. Ο αντίπαλος, οι συναθλητές, όλοι όσοι
συμμετέχουν στους αθλητικούς οργανισμούς είναι καθρέφτες που βοηθούν
τον αθλητή να δει πιο καθαρά ποιος πραγματικά είναι.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία, ο αθλητισμός μετατρέπεται σε μονοπάτι
αυτογνωσίας και υπέρβασης. Τα όρια δεν είναι το τέλος, αλλά η αρχή για μια
βαθύτερη αναζήτηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Βασίλης Οικονόμου
